Οι γεωδυναμικές διεργασίες και η ιδιαίτερη γεωλογική δομή και εξέλιξη του ηφαιστειακού οικοδομήματος της Σαντορίνης, με τις υφιστάμενες γεωμορφολογικές ιδιαιτερότητες και την ανάπτυξη της μεγαλύτερης καλδέρας, το καθιστούν το πλέον εντυπωσιακό ηφαίστειο της υφηλίου. Η πλούσια ιστορική κληρονομιά της Σαντορίνης έχει αναπτυχθεί με γεγονότα και έργα άρρηκτα συνδεδεμένα με τη δράση του ηφαιστείου από τους προϊστορικούς χρόνους έως σήμερα. Η αρχιτεκτονική μεγάλου τμήματος του δομημένου περιβάλλοντος παρουσιάζει ιδιαίτερα χαρακτηριστικά προσαρμοσμένα στο γεωλογικό, γεωμορφολογικό, φυσικογεωγραφικό και κλιματολογικό πλαίσιο της περιοχής. Τα παραπάνω στοιχεία, συνιστούν ανεπιφύλακτα μια ιδιαίτερη Περιβαλλοντική Μονάδα, απαράμιλλου κάλλους, η οποία χαρακτηρίζεται από μοναδικότητα, που την αναδεικνύει ως ένα παγκόσμιο κέντρο γεωπολιτιστικής αξίας.

Προσεγγίζοντας το νησιωτικό σύμπλεγμα της Σαντορίνης με την επιστήμη της γεωλογίας επιβεβαιώνεται η αντίληψη για την τέχνη, όπως αυτή απορρέει από την εμπειρική φυσιοκρατία κατά την οποία η τέχνη - ο τρόπος της δραστηριότητας με νοήματα ικανά να προσφέρουν άμεση ευχαρίστηση όταν συλλαμβάνονται - είναι το αποκορύφωμα της φύσης κι η επιστήμη χειραγωγεί τα φυσικά συμβάντα για να πετύχει αυτό το ανεπανάληπτο αποτέλεσμα.