Η Διεθνής Ημέρα Μείωσης των Φυσικών Καταστροφών καθιερώθηκε από τη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ το 1989 και εορτάζεται κάθε χρόνο στις 13 Οκτωβρίου, με το σκεπτικό ότι ο άνθρωπος είναι αδύνατον να κυριαρχήσει στις δυνάμεις της φύσης, είναι όμως δυνατόν να μειώσει τις καταστροφικές τους συνέπειες.

Καθιερώθηκε μετά από πρόσκληση της Γενικής Συνέλευσης των Ηνωμένων Εθνών για την προώθηση μιας παγκόσμιας κουλτούρας ευαισθητοποίησης των κινδύνων και μείωσης των καταστροφών. 

Ο εορτασμός του 2017 συνεχίζεται ως μέρος της εκστρατείας "Sendai Seven", η οποία επικεντρώνεται στους επτά στόχους του πλαισίου Sendai. Φέτος, το επίκεντρο είναι ο Στόχος Β, η μείωση δηλαδή του αριθμού των ατόμων που επλήγησαν από τις καταστροφές έως το 2030.

Το Π.Μ.Σ. «Στρατηγικές Διαχείρισης Περιβάλλοντος, Καταστροφών και Κρίσεων» του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών (Ε.Κ.Π.Α.), διοργανώνει ημερίδα με τίτλο: «Η συμβολή των ερευνητικών φορέων της χώρας στη διαχείριση των φυσικών καταστροφών», υπό την αιγίδα του Οργανισμού Αντισεισμικού Σχεδιασμού και Προστασίας (Ο.Α.Σ.Π.). Η εκδήλωση θα πραγματοποιηθεί την Τρίτη 31 Οκτωβρίου στις 9:30 στο Αμφιθέατρο «Ιωάννης Δρακόπουλος» (κεντρικό κτίριο, Πανεπιστημίου 30, Αθήνα).

Επιστήμονες από 9 ελληνικά Πανεπιστημιακά Ιδρύματα, το Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών, το Ελληνικό Κέντρο Θαλάσσιων Ερευνών και ο Οργανισμός Αντισεισμικού Σχεδιασμού και Προστασίας θα παρουσιάσουν καινοτόμες προσεγγίσεις και παγκόσμια πρωτοποριακές μεθόδους που αφορούν στην αλυσίδα διαχείρισης (πριν, κατά τη διάρκεια και μετά από κάθε συμβάν).

Η θεματολογία των ομιλιών καλύπτει ευρύ φάσμα καταστροφικών φαινομένων (σεισμική δραστηριότητα, πλημμύρες, ακραία κλιματικά και μετεωρολογικά φαινόμενα, θαλάσσιοι γεω-κίνδυνοι), αλλά και μεθόδων που χρησιμοποιούν τεχνολογίες αιχμής σε όλα τα στάδια δράσεων, από το σχεδιασμό και την πρόληψη μέχρι την αποκατάσταση.

Ενδεικτικά αναφέρονται: η συμβολή των δορυφορικών εικόνων, του διαδικτύου, των Συστημάτων Έγκαιρης Προειδοποίησης, η ανάπτυξη μοντέλων για την εκτίμηση κινδύνου, τα αποτελέσματα ερευνητικων έργων, ο ρόλος του δομημένου περιβάλλοντος και της επείγουσας ιατρικής κρίσεων.

Η ελλαδικός χώρος, που χαρακτηρίζεται από έντονη τεκτονική δραστηριότητα, κατακερματισμένο ανάγλυφο με μικρές λεκάνες απορροής και χαρακτηριστικά κλίματος και βλάστησης που ευνοούν τα φαινόμενα δασικής πυρκαγιάς, αντιμετωπίζει πολύ συχνά σε μεγάλη ή μικρή κλίμακα κάθε είδους φαινόμενα φυσικών καταστροφών. Οι ελληνικοί ερευνητικοί και επιστημονικοί φορείς παράγουν διεθνώς αναγνωρισμένο έργο στον τομέα αυτό και συνδράμουν ενεργά στη βελτιστοποίηση της αντιμετώπισής του.

Κατεβάστε το Πρόγραμμα της Ημερίδας από εδώ.

Τσουνάμι συμβαίνουν σχετικά σπάνια αλλά μπορούν να επηρεάσουν πολλούς ανθρώπους, ιδιαίτερα τις κοινότητες που ζουν σε παράκτιες περιοχές. Το τσουνάμι από το σεισμό του Ινδικού Ωκεανού το 2004 επηρέασε έως και πέντε εκατομμύρια ανθρώπους σε 15 χώρες. Το φαινόμενο δε γνωρίζοει σύνορα, καθιστώντας βασικό στοιχείο για μια βαθύτερη πολιτική και δημόσια κατανόηση των μέτρων μείωσης των κινδύνων, τη διεθνή συνεργασία.

Το Δεκέμβριο του 2015, η Γενική Συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών καθόρισε την 5η Νοεμβρίου ως Παγκόσμια Ημέρα ευαισθητοποίησης για το Τσουνάμι με σκοπό την προώθηση μιας παγκόσμιας κουλτούρας συνειδητοποίησης του φαινομένου.

Για δεύτερη συνεχή χρονιά η Παγκόσμια Ημέρα Ευαισθητοποίησης για το Τσουνάμι θα ευθυγραμμιστεί με τη Διεθνή Ημέρα για τη Μείωση Καταστροφών και τo "Sendai Seven Campaign" και θα εστιάσει για το 2017 στο Στόχο Β του Πλαισίου Sendai για τη Μείωση του Κινδύνου Καταστροφών, στην παγκόσμια μέιωση δηλ. του αριθμού των πληγέντων ατόμων από καταστροφές.

Ο Οργανισμός Διεθνούς Στρατηγικής των Ηνωμένων Εθνών για τη Μείωση των Καταστροφών (UNISDR) καλεί όλους μας και εξαπλώσουμε τη γνώση για την Παγκόσμια Ημέρα Ευαισθητοποίησης Τσουνάμι με κύρια hastags τα #TsunamiDay2017 και #switch2sendai

Πηγή: www.unisdr.org/2017/tsunamiday

Εκδήλωση με αφορμή την 35η επέτειο από την ίδρυση του Οργανισμού Αντισεισμικού Σχεδιασμού και Προστασίας, πραγματοποιήθηκε στις 31.10.2017 στην κατάμεστη αίθουσα τελετών του ΕΚΠΑ, παρουσία του ΠτΔ, Προκόπη Παυλόπουλου, διακεκριμένων επιστημόνων που διατέλεσαν Πρόεδροι του ΟΑΣΠ ή στελέχωσαν τις Επιστημονικές Επιτροπές του Οργανισμού και πλήθους εκπροσώπων της Πολιτικής Προστασίας, της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, του Στρατού, των Σωμάτων Ασφαλείας, της Ακαδημαϊκής Κοινότητας και πλήθους κόσμου. [Σχετικό ρεπορτάζ στον ΑΝΤ1]

Ο Πρύτανης του ΕΚΠΑ Αθανάσιος Δημόπουλος ανέδειξε την άρρηκτη σύνδεση του Πανεπιστημίου με τον Οργανισμό καθώς σημαντικές πανεπιστημιακές προσωπικότητες διατέλεσαν Πρόεδροί του και "δεκάδες επιστήμονες από το Πανεπιστήμιό Αθηνών πλαισιώνουν τις Επιστημονικές Επιτροπές, οι οποίες διαμορφώνουν κανονιστικές διατάξεις και θεσμικό πλαίσιο". [video]

Ο Υπουργός Μεταφορών και Υποδομών, Χρήστος Σπίρτζης επεσήμανε τη σημαντικότητα του Οργανισμού για την αντισεισμική θωράκιση της χώρας.

O Ομότιμος καθηγητής Κώστας Μακρόπουλος και διετελέσας Πρόεδρος του Οργανισμού έκανε μία αναδρομή στον τρόπο αντίληψης του φαινομένου από την αρχαιότητα ως σήμερα, αλλά και στο κοινωνικό έργο του ΟΑΣΠ. [video]

Στην επιχειρησιακή, εκπαιδευτική και ερευνητική δράση του ΟΑΣΠ αναφέρθηκε ο καθηγητής Δυναμικής Τεκτονικής Εφαρμοσμένης Γεωλογίας και Διαχείρισης Φυσικών Καταστροφών του ΕΚΠΑ και νυν Πρόεδρος του ΟΑΣΠ, Ευθύμιος Λέκκας, με αναφορά στα σεισμικά γεγονότα της τελευταίας 4ετίας και δίνοντας στοιχεία για την αποτελεσματικότητα του έργου του Οργανισμού, που καθιστά την Ελλάδα σε παγκόσμιο επίπεδο, χώρα με τις λιγότερες ανθρώπινες και οικονομικές απώλειες και με υψηλότατο επίπεδο ασφάλειας. [video]

Με την επίδοση πλακέτας τιμήθηκαν οι διατελέσαντες Πρόεδροι και Στελέχη του Οργανισμού, καθηγητές Δημήτρης Παπανικολάου, Κοσμάς Στυλιανίδης, Σταύρος Αναγνωστόπουλος, Κώστας Μακρόπουλος, Βασίλης Ανδριανάκης, Βασίλης Παπαζάχος και η σύζυγος του  πρώτου Προέδρου του ΟΑΣΠ, Αείμνηστου Καθηγητή και Αντιπρύτανη, Ιωάννη Δρακόπουλου.

Προηγήθηκε Ημερίδα, η οποία διοργανώθηκε από το Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών “Στρατηγικές Διαχείρισης Περιβάλλοντος, Καταστροφών και Κρίσεων” του ΕΚΠΑ, με θέμα τη συμβολή των Ερευνητικών φορέων της Χώρας στην αντιμετώπιση των Φυσικών Καταστροφών. Για πρώτη φορά συγκεντρώθηκαν εκπρόσωποι από 19 Πανεπιστημιακά και Ερευνητικά Ιδρύματα της χώρας και παρουσίασαν τα νέα δεδομένα στη διαχείριση φυσικών καταστροφών.

Στην εκδήλωση διαπιστώθηκε ότι ο όγκος του παραγόμενου έργου καθιστά τη χώρα πρωτοπόρο σε θέματα διαχείρισης περιβάλλοντος, καταστροφών και κρίσεων.

Από το 1974 κάθε χρόνο στις 5 Ιουνίου γιορτάζεται η Παγκόσμια Ημέρα Περιβάλλοντος (World Environment Day - WED) αποτελώντας την κύρια εκδήλωση του ΟΗΕ για την ενθάρρυνση της παγκόσμιας ενημέρωσης και δράσης σχετικά με περιβαλλοντικά προβλήματα που αντιμετωπίζει η ανθρωπότητα.

Η Παγκόσμια Ημέρα Περιβάλλοντος σχεδιάστηκε από τη Γενική Συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών το 1972, κατά την πρώτη ημέρα της διάσκεψης των Ηνωμένων Εθνών για το ανθρώπινο περιβάλλον ως αποτέλεσμα συζητήσεων για την ενσωμάτωση των ανθρώπινων αλληλεπιδράσεων και του περιβάλλοντος. Γιορτάστηκε για πρώτη φορά δύο χρόνια αργότερα, το 1974 με θέμα "Μόνο μία Γη", ως μια εμβληματική εκστρατεία ευαισθητοποίησης για τα αναδυόμενα περιβαλλοντικά ζητήματα, από τη θαλάσσια ρύπανση και την υπερθέρμανση του πλανήτη, έως τη βιώσιμη κατανάλωση και την εγκληματικότητα κατά της άγριας πανίδας. 

Το 1987 ξεκίνησε η ιδέα της περιστροφής του κέντρου αυτών των δραστηριοτήτων με την επιλογή διαφορετικών χωρών υποδοχής. Η εστίαση στη χώρα υποδοχής συμβάλλει στην ανάδειξη των περιβαλλοντικών προκλήσεων που αντιμετωπίζει και στηρίζει την προσπάθεια αντιμετώπισής τους.

"Συνδέοντας τον άνθρωπο με τη φύση - στην πόλη και στην ύπαιθρο, από τους πόλους μέχρι τον Ισημερινό" είναι το θέμα της Παγκόσμιας Ημέρας Περιβάλλοντος για το 2017 και βασικό σκοπό έχει την ενθάρρυνση των πολιτών να βγουν στη φύση και να εκτιμήσουν βιωματικά τα οφέλη από αυτήν, απολαμβάνοντας ταυτόχρονα την ομορφιά και την ποικιλομορφία του φυσικού κόσμου. Αποτελεί ένα κάλεσμα μέσα από αυτή τη διαδικασία να εμπεδωθεί στον πολίτη η ανάγκη για την προστασία της φύσης.

Η Παγκόσμια Ημέρα Περιβάλλοντος έχει εξελιχθεί σε παγκόσμια πλατφόρμα για δημόσια προβολή, με τη συμμετοχή περισσότερων από 143 χωρών ετησίως. Μεμονωμένοι πολίτες και οι οργανώσεις ενθαρρύνονται να προσθέσουν δραστηριότητες που σχετίζονται με το περιβάλλον και την προστασία του και να παρακινήσουν τους συνανθρώπους τους να αναλάβουν πρωτοβουλία προς αυτή την κατεύθυνση.

Η διαδικτυακή πλατφόρμα του ΟΗΕ για την Παγκόσμια Ημέρα Περιβάλλοντος περιλαμβάνει οδηγούς για κάθε φορέα ή πολίτη που σκοπεύει να υλοποιήσει τέτοιες δράσεις και  καλεί τον κόσμο να μοιραστεί εικόνες και εμπειρίες από τη δράση αυτή με τα hashtags #WorldEnvironmentDay και #WithNature.

Πηγές: WED, wikipedia

Υψηλά επίπεδα ραδιενεργού καισίου παραμένουν στο έδαφος κοντά στον πυρηνικό σταθμό Fukushima Daiichi και τα ραδιονουκλεΐδια αυτά έχουν μεταναστεύσει τουλάχιστον 5 εκατοστά κάτω από το έδαφος σε αρκετές περιοχές από το πυρηνικό ατύχημα πριν από πέντε χρόνια, σύμφωνα με προκαταρκτικά αποτελέσματα ενός μεγάλου project δειγματοληψίας που παρουσιάστηκε στην κοινή συνεδρίαση της JpGU-AGU στο Chiba της Ιαπωνίας.

Το 2016, μια ομάδα από 170 και πλέον ερευνητές από την Ιαπωνική Ένωση Γεωεπιστημών και την Ιαπωνική Εταιρεία Πυρηνικών και Ραδιοχημικών Επιστημών διενήργησε ένα μεγάλο project δειγματοληψίας εδάφους για να καθορίσει το καθεστώς μόλυνσης και τη διαδικασία μετάβασης του ραδιενεργού καισίου πέντε χρόνια μετά από μεγάλο σεισμό και το τσουνάμι προκάλεσε το πυρηνικό ατύχημα στο εργοστάσιο Fukushima Daiichi.

Η ομάδα συνέλεξε δείγματα εδάφους από 105 θέσεις έως 40 χιλιόμετρα βορειοδυτικά του πυρηνικού σταθμού Fukushima Daiichi στη ζώνη όπου η κατάσταση θεωρείται δύσκολα αναστρέψιμη και όπου η είσοδος απαγορεύεται. Στόχος του project είναι να προσδιοριστούν οι χημικές και φυσικές μορφές ραδιονουκλιδίων στο έδαφος και η οριζόντια και κατακόρυφη κατανομή τους.

Τα προκαταρκτικά αποτελέσματα δείχνουν ότι υψηλά επίπεδα ραδιενεργού καισίου εξακολουθούν να υπάρχουν στο έδαφος κοντά στο εργοστάσιο. Τα επίπεδα ακτινοβολίας είναι πάνω από 90 τοις εκατό, κατά μέσο όρο, όσων βρέθηκαν αμέσως μετά το ατύχημα.

Το μεγαλύτερο μέρος του καισίου στο έδαφος βρέθηκε κοντά στην επιφάνεια, σε βάθος περίπου 2 εκατοστών, αμέσως μετά το ατύχημα του 2011. Πέντε χρόνια αργότερα, σε πολλά σημεία δειγματοληψίας, το ένα τρίτο έως το ήμισυ του καισίου μετανάστευσε βαθύτερα στο έδαφος. Τα προκαταρκτικά αποτελέσματα δείχνουν ότι το ραδιενεργό καίσιο μετακινείται περίπου 0,3 εκατοστά ετησίως, κατά μέσο όρο, βαθύτερα στο έδαφος και τα δείγματα εδάφους δείχνουν ότι έχει εισχωρήσει τουλάχιστον 5 εκατοστά στο έδαφος σε αρκετές περιοχές.

Η ομάδα σκοπεύει να αναλύσει τα δείγματα που λαμβάνονται σε μεγαλύτερα βάθη για να διαπιστώσει εάν το ραδιενεργό καίσιο έχει μεταναστεύσει ακόμη περισσότερο.

Η γνώση του πόση ραδιενεργή μόλυνση έχει παραμείνει στην επιφάνεια και πόσο βαθιά έχει διεισδύσει στο έδαφος βοηθά στην εκτίμηση του κινδύνου από μολυσματικές ουσιίες και στον προσδιορισμό της ποσότητας του εδάφους που πρέπει να αφαιρεθεί για απολύμανση. Τα προκαταρκτικά αποτελέσματα δείχνουν ότι οι προσπάθειες απολύμανσης θα πρέπει να απομακρύνουν τουλάχιστον τα επιφανειακά 6 έως 8 εκατοστά του εδάφους.

Τα στοιχεία δείχνουν επίσης ότι υπάρχουν αδιάλυτα σωματίδια με πολύ υψηλά επίπεδα ραδιενέργειας στην επιφάνεια του εδάφους. Συντρίμμια από την έκρηξη συντήχθησαν με ραδιενεργό καίσιο σχηματίζοντας μικρά σωματίδια γυαλιού διαμέτρου λίγων μικρών έως 100 μικρών που παραμένουν στο έδαφος. Η ομάδα προσπαθεί επί του παρόντος να καθορίσει πόσα από αυτά τα σωματίδια γυαλιού υπάρχουν σε περιοχές κοντά στο πυρηνικό εργοστάσιο. 'Φοβόμαστε ότι εάν αυτές οι υψηλά ραδιενεργές μπάλες παραμείνουν στην επιφάνεια, αυτό θα μπορούσε να αποτελέσει κίνδυνο για το περιβάλλον. Εάν η ραδιενέργεια εισέλθει βαθιά στο έδαφος, ο κίνδυνος για τους ανθρώπους στην περιοχή μειώνεται, αλλά φοβόμαστε ότι οι υψηλά ραδιενεργές αυτές μπάλες παραμένουν στην επιφάνεια', δήλωσε ο Kazuyki Kita, καθηγητής στο Πανεπιστήμιο του Ibaraki.

Πηγή: AGU.Blogosphere

Προβληματισμός επικρατεί στην παγκόσμια επιστημονική κοινότητα σχετικά με την επάρκεια της  αντισεισμικής θωράκισης κατασκευών μετά την εκδήλωση ιδιόμορφων καταστροφών που υπέστησαν σημαντικά κτίρια από το σεισμό Μ 6.4 στην πόλη Haulian της Ταϊβάν (6.2.2018), τον οποίο προκάλεσε η ενεργοποίηση ενός πλάγιο-ανάστροφου ρήγματος.

Ειδικότερα πολλά κτίρια αντισεισμικής κατασκευής υπέστησαν εντυπωσιακές ανατροπές, ως αποτέλεσμα ενός ισχυρού κατακόρυφου παλμού, επιτάχυνσης > 1g, που προκάλεσε εκτίναξη των κτιρίων στον αέρα, εφελκυσμό, και θραύση του οπλισμού. Στη συνέχεια και σχεδόν ταυτόχρονα ένας εξίσου ισχυρός οριζόντιος παλμός προκάλεσε τη χωρίς αντίστασή ανατροπή τους.

Τα νέα δεδομένα, όπως προέκυψαν από την έρευνα πεδίου που πραγματοποιήθηκε από τον καθηγητή Ευθύμη Λέκκα και Πρόεδρο του Οργανισμού Αντισεισμικού Σχεδιασμού και Προστασίας και τον Ερευνητή του ΕΚΠΑ Σπυρίδωνα Μαυρούλη, σε συνδυασμό με τις ενόργανες καταγραφές είναι άκρως ανησυχητικά. 

Πρόκειται για πρωτόγνωρο και εντυπωσιακό φαινόμενο, το οποίο πρέπει να αποκρυπτογραφηθεί, προκειμένου τα νέα αυτά στοιχεία να ενσωματωθούν άμεσα στους Αντισεισμικούς Κανονισμούς.

Τα επιστημονικά και τεχνικά δεδομένα που προέκυψαν από την αποστολή θα παρουσιαστούν αναλυτικότερα τις προσεχείς ημέρες στο Newsletter of Environmental, Disasters, and Crises Management Strategies (edcm.edu.gr).

Video από την αποστολή: https://youtu.be/Uhab8LWw9h4