Εξετάζεται η γεωλογική δομή και η γεωδυναμική εξέλιξη της οροσειράς του Κόζιακα (Δυτική Θεσσαλία). Αρχικά, δίνεται μια αναλυτική περιγραφή της γεωλογίας της οροσειράς με βάση τα δεδομένα λεπτομερών γεωλογικών χαρτογραφήσεων σε διάφορες κλίμακες. Συγκεκριμένα, διαπιστώθηκε ότι στη δομή της οροσειράς λαμβάνουν μέρος οι σχηματισμοί της ενότητας Δυτικής Θεσσαλίας, οι Μολασσικοί σχηματισμοί της Μεσοελληνικής αύλακας και οι Τεταρτογενείς σχηματισμοί.

Οι Μολασσικοί σχηματισμοί εμφανίζονται στο βόρειο άκρο της οροσειράς, στον Ίταμο και στη νότια απόληξη (περιοχή Φαναρίου - Μητρόπολης) και επικάθονται ασύμφωνα πάνω στους σχηματισμούς της ενότητας Δυτικής Θεσσαλίας. Μεταξύ των μολασσικών εμφανίσεων των τριών περιοχών έγινε συσχετισμός με βάση λιθοστρωματογραφικά δεδομένα.

Οι σχηματισμοί της ενότητας Δυτικής Θεσσαλίας εμφανίζονται κατά μήκος όλης σχεδόν της οροσειράς στην οποία διακρίθηκαν πέντε τεκτονικές ενότητες με ιδιαίτερη η κάθε μια τεκτονική δομή και λιθοστρωματογραφική διάρθρωση.

Παρά τον τεμαχισμό της προορογενετικής οργάνωσης και τη δημιουργία τεκτονικών ενοτήτων από την Αλπική ορογένεση, οι σχηματισμοί συγκροτούν μια ιδιόμορφη γεωτεκτονική ενότητα με συνεχή στρωματογραφική διάρθρωση από το Λαδίνιο ως το Μέσο - Ανώτερο Ηώκαινο, την ενότητα Δυτικής Θεσσαλίας. Τα κύρια χαρακτηριστικά της ιδιόμορφης αυτής ενότητας είναι: (i) η απουσία μιας και μόνης αντιπροσωπευτικής στήλης που να ισχύει για όλη την οροσειρά, (ii) η διαφοροποίηση της λιθοστρωματογραφικής διάρθρωσης από περιοχή σε περιοχή, (iii) η μεγάλη ποικιλία και εναλλαγή των σχηματισμών ως προς την κατακόρυφη έννοια, (iv) η παρουσία αρκετών ιδιόμορφων λιθοφάσεων και (v) η παρουσία οφιολιθικών πετρωμάτων που διατηρούν τοπικά στενή πρωτογενή συγγενετική σχέση με τους ιζηματογενείς σχηματισμούς της οροσειράς.

Στο κεφάλαιο της Τεκτονικής μελετώνται αναλυτικά η συνεχής και η ασυνεχής παραμόρφωση των σχηματισμών του Κόζιακα και δίδονται δύο τεκτονικοί χάρτες της οροσειράς. Από την τεκτονική ανάλυση και σύνθεση διαπιστώνεται η παρουσία τεσσάρων παραμορφωτικών φάσεων.

Η πρώτη παραμορφωτική φάση έχει πιθανή ηλικία Ανώτερο Ιουρασικό - Κατώτερο Κρητιδικό και έδωσε πτυχές γενικής διεύθυνσης ΒΑ-ΝΔ. Η δεύτερη παραμορφωτική φάση έχει ηλικία Μέσο - Ανώτερο Ηώκαινο και έδωσε πτυχές διεύθυνσης ΒΒΔ - ΝΝΑ, σχισμό, εφιππεύσεις, ρήγματα και διακλάσεις. Η τρίτη και τέταρτη παραμορφωτική φάση έχουν ηλικία Ολιγόκαινο και Τεταρτογενές αντίστοιχα, έδωσαν κανονικά ρήγματα και πιθανώς διακλάσεις και αποτελούν η μία συνέχεια της άλλης.

Με βάση τα ανωτέρω, στο κεφάλαιο της Γεωδυναμικής εξέλιξης εξετάζονται η προορογενετική, συνορογενετική και μεταορογενετική εξέλιξη της ενότητας Δυτικής Θεσσαλίας. Γίνεται μια προσπάθεια αναπαράστασης του προορογενετικού χώρου της ενότητας από το Ανώτερο Τριαδικό ως το Μέσο-Ανώτερο Ηώκαινο. Διαπιστώνεται ότι κατά τη διάρκεια του Ιουρασικού ο παλαιογεωγραφικός χώρος της ενότητας περιλάμβανε μία τράπεζα με νηριτική ιζηματογένεση, μια περιοχή κλιτύων με απόθεση χαρακτηριστικών φάσεων και μια πελαγική - αβυσσική περιοχή με ιζηματογένεση πελαγικών - αβυσσικών σχηματισμών και με παρουσία οφιολίθων. Αντίθετα, στις άλλες περιόδους (Ανώτερο Τριαδικό, Κρητιδικό, Παλαιόκαινο, Μέσο-Ανώτερο Ηώκαινο) επικρατούσε μια σχετική ομοιομορφία περιβαλλόντων. Πρόσθετα, εξετάζεται η θέση του παλαιογεωγραφικού χώρου της ενότητας Δυτικής Θεσσαλίας στην οργάνωση της Τηθύος. Ειδικότερα, με βάση τα νέα στοιχεία για την προορογενετική οργάνωση της ενότητας και σε συνδυασμό με τα υπάρχοντα βιβλιογραφικά δεδομένα για άλλους γειτονικούς παλαιογεωγραφικούς χώρους (Πίνδου, Παρνασσού, Μαλιακής, Πελαγονικής) περιγράφονται δύο πιθανές περιπτώσεις παλαιογεωγραφικής οργάνωσης.